‘Waarom heb jij maar één stok?’ Een vraag die me meerdere keren wordt gesteld tijdens de Camino. ‘De andere stok heeft mijn ex gekregen toen we uit elkaar gingen,’ zeg ik met een lach.
Onbewust heb ik hem meegenomen
Ook in gesprekken over het leven, de studententijd, reizen, liefde en relaties komt hij regelmatig voorbij. Zowel de pijnlijke, verdrietige herinneringen, als de fijne, leuke herinneringen worden geactiveerd. Onbewust heb ik hem mee genomen op mijn reis.
Een vriendin vertelt dat zij nog niet zolang geleden bij haar ex is langsgegaan en dat dit haar heeft geholpen het echt af te sluiten. Vooral haar opmerking: ‘nu is hij er nog, je weet nooit wat er gebeurt, niet wachten’, werkt door.
Oude wond
Na een lange dag, ik heb ruim 40 km gelopen, het is warm, ik ben moe, mijn voeten doen pijn, denk ik terug aan deze opmerking. Ik besluit zijn telefoonnummer op te zoeken. Als ik de foto van zijn drie dochters zie komt de pijn, het verdriet vol binnen. Als een oude wond die opengereten wordt. De tranen komen vanzelf. Ik besef ten diepste dat ik nooit echt afscheid heb genomen en dat, ondanks de dingen die ik zelf heb gedaan, het niet genoeg is. ‘Niet wachten’, zeg ik zachtjes tegen mezelf. Nu ik de moed heb stuur ik hem een bericht dat ik hem graag wil zien. Mijn hart gaat te keer, maar ik voel me ook opgelucht, lichter.
Pas dagen later realiseer ik me dat ik geen reactie heb gekregen. Ik voel me rustig, niet verdrietig. Als ik aankom op Schiphol is de stok er niet meer. Het is goed, het is genoeg, de cirkel is rond.
Afscheid nemen
Hoe je afscheid neemt zegt vaak iets over wat je hebt meegemaakt, hoe je gehecht bent, wat je geleerd hebt, wat je beschermd heeft, wat ooit de beste oplossing was. Geen afscheid nemen is een manier om vast te houden aan een persoon, een beeld, een verhaal. Zodat je het verdriet, de pijn niet toe hoeft te laten, te voelen. In het vasthouden hou je ook energie vast. Energie die je nodig hebt voor jezelf, om verder te gaan, te leven.